شناخت گروه های بویایی عطر
شناخت گروه های بویایی اولین قدم برای ورود به دنیای زیبا و جذاب عطر و ادکلن است . دقیقا مثل الفبای یک موسیقی . مهم ترین دسته بندی عطرها با گروه های بویایی است . تقسیم عطرها با استفاده از گرم و سرد بودن یا ملایم و تلخ بودن کار دقیقی نیست و باعث شناخت نادرست عطرها می شود . بهتر این است که ابتدا گروه های بویایی در عطر ها را بشناسیم .
گروه های بویایی برای تقسیم بندی اصولی عطرها با توجه به نوع روایح به کار رفته در آن هاست . تمامی سازنده های عطر با توجه به ویژگی هایی که قرار است عطر مورد نظرشان داشته باشد ، آن را در گروه های بویایی مرتبط قرار می دهند . در واقع هر گروه بویایی مرتبط با یکسری ویژگی های سنی ، شخصیتی ، محل زندگی ، شرایط آب و هوایی و موقعیت استفاده از آن عطر است .
تقسیم بندی اصولی عطر ها
تا کنون ۳۲ گروه بویایی برای تفکیک بهتر عطرها در نظر گرفته شده است که در ۷ خانواده بویایی به نام‌های معطر (Aromatic)، مدیترانه‌ای (Chypre)، مرکباتی (Citrus)، گُل‌دار (Floral)، چوبی (woody)، شرقی (Oriental) و چرمی (Leather) قرار گرفته‌اند.
تمام عطرهایی که در صنعت عطر و ادکلن وجود دارند، بر اساس خصوصیاتی که دارند می توانند در یکی از گروه های بویایی قرار بگیرند. عطرهای مختلف بر اساس مواد اولیه ای که دارند، هر کدام در یک گروه بویایی عطری قرار می گیرند. نکته ای که داشتن آگاهی در مورد یک گروه بویایی را مهم می سازد، این است که زمان و مکان مناسب برای استفاده از عطرها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
فرض کنید شما از یک عطر گرم و تند که در گروه بویایی شرقی ادویه ای قرار دارد، در یک ظهر گرم تابستانی و در یک محیط بسته استفاده کنید. یقینا علاوه بر اینکه اطرافیان از استشمام این رایحه آزرده می شوند، خود شما نیز ممکن است دچار سردرد و حس بدی شوید. بنابراین، هر عطر حتی اگر قیمت بالایی داشته باشد، اگر در زمان و مکان مناسب استفاده نشود، می تواند آزاردهنده باشد. نتیجتاً پیشنهاد می کنیم که اگر با یک عطر آشنایی ندارید، قبل از خرید حتما از مشخصات آن مانند گروه بویایی، طبع و رایحه و دیگر مشخصات اطلاع پیدا کنید؛ بدین ترتیب می توانید خرید درست تر و راضی کننده تری داشته باشید.
گروه های بویایی و دسته بندی آن ها
تقسیم بندی که برای گروه های بویایی عطرها صورت گرفته است را می تواند در یک چرخ عطری (Fragrance Wheel) نشان داد. چرخ عطر به عنوان دایره عطری یا چرخ روایح نیز شناخته می شود. این چرخ عطر، یک نمودار دایره ای است که روابط استنباطی بین گروه های بویایی را بر اساس شباهت ها و اختلافات در روایح آنها نشان می دهد.
چرخ عطر اغلب به عنوان ابزاری برای طبقه بندی در عطر شناسی و عطر سازی مورد استفاده قرار می گیرد. اولین نمونه چرخ عطر توسط عطرساز اتریشی، پاول جلینک به تصویر کشیده شد و عنوان آن (اثر دیواری) است که در نسخه اصلی آلمانی کتاب Practice of Modern Perfumery در سال ۱۹۴۹ منتشر شده است.
سایر نسخه های قابل توجه شامل Fragrance Circle در سال 1979 توسط U. Harder و یا Wine Aroma Wheel در سال 1984 توسط شیمیدانی با نام Ann C. Noble و Fragrance wheel که در سال 1992 توسط مایکل ادواردز ایجاد شد، توسعه یافتند. نمونه ای از چرخ عطر (Fragrance wheel) را در زیر مشاهده می کنید.
نمودار گروه های بویایی
همانطور که برای انتخاب رنگ ها یک نمودار گرافیکی دایره ای وجود دارد برای عطرها نیز چنین نموداری وجود دارد با این تفاوت که این نمودار کمتر شناخته شده ولی در عین حال بسیار حائز اهمیت است. همان طور که در عکس می بینید هر رایحه ی عطر متعلق به یک دسته خاص عطر است . به طور کلی ۴ دسته اصلی برای رایحه عطرها وجود دارد که عبارتند از: مرکبات، آروماتیک(Fougère)، شرقی و مدیترانه ای(Chypre) است که هر کدام از این دسته بندی های عطر به زیرمجموعه هایی تقسیم می شوند.
به صورت قاعده ی کلی عطرهای زنانه در دسته ی گل ها قرار می گیرد در حالی که عطرهای مردانه در دسته ی فوژه قرار می گیرند. حال به تقسیم بندی آن ها می پردازیم.
به طور کلی 7 گروه بویایی اصلی داریم که شامل :
آروماتیک (Aromatics)
شیپق ، چیپر یا چایپر (Chypre)
مرکباتی (Citrus)
گلی یا گلدار (Floral)
شرقی (Oriental)
چرمی(Leather)
چوبی(Woody)
هر کدام از این گروه های بویایی خود ، چندین زیر مجموعه دارند که هر عطری نهایتا زیرمجموعه یکی از این گروه های بویایی می شود .
با شناخت این گروه های بویایی شما بسیار راحت می توانید سلیقه بویایی خودتان را پیدا کنید .
در ادامه قصد داریم به طور اجمالی شما را با زیر مجموعه های این گروه های بویایی آشنا کنیم.
گروه بویایی معطر – آروماتیک (Aromatic olfactory Group)
معمولا ترکیبی از مریم گلی، رزماری، زیره سبز، اسطوخودوس و گیاهان با رایحه شدید ادویه ای بوده که با مرکبات و نوتهای ادویه ای ترکیب می شوند. این گروه بیشتر مختص عطرهای مردانه می باشد. زیر مجموعه های دسته آروماتیک :
- آبی (Aromatic Aquatic)
- سرخس گونه (Aromatic Fougere)
- میوه ای (Aromatic Fruity)
- سبز/ Aromatic Green
- ادویه ای (Aromatic Spicy)
گروه بویایی چایپر (Chypre olfactory Group)
این دسته بویایی پس از خلق عطر Coty Chypre در سال ۱۹۱۷ به وجود آمد. در فرانسه به معنای Cyprus می باشد. این دسته بر پایه خزه بلوط، صمغ لادن، نعناع هندی ، ترنج می باشد. زیر مجموعه های دسته چایپری :
- گلی (Chypre Floral)
- میوه ای (Chypre Fruity)
گروه بویایی مرکباتی (Citrus olfactory Group)
عطرهای قدیمی و عامه در این گروه جای دارند. ترکیبی بر پایه لیمو، پرتقال، ترنج، گریپ فروت و ماندارین هستند. ترکیب آن با دسته آروماتیک و نوتهای ترش برای آقایان مناسب بوده و با دسته فلورال مختص خانمها می باشد. زیر مجموعه های دسته مرکباتی :
- آروماتیک (Citrus Aromatic)
- گورماند (Citrus Gourmand)
گروه بویایی گلی (Floral olfactory Group)
وسیعترین دسته بویایی است که در برگیرنده ترکیب مختلفی از گلها می باشد. زیر مجموعه های دسته گلی :
- آبزی یا گلی دریایی (Floral – Aquatic)
- آلدهید (Floral Aldehyde)
- میوه ای (Floral Fruity)
- چوبی مشک (Floral Woody Musk)
- گورماند (Floral Gourmand)
- گیاهی (Floral Green)
گروه بویایی چرمی (Leather olfactory Group)
بوهای چرمی شامل ترکیبات مختلفی با گلهای مخملی تا بوهای ترش می باشد. رایحه های دودی هم در این گروه قرار می گیرند. رایحه چرمی بدلیل بوی پنهانی نامطبوع از ادرار و مدفوع احشام با رایحه های دیگر از نوتهای دودی و گیاهی و منابع حیوانی ترکیب می شود و نقطه ای آغازین در صنعت عطرسازی بوده است.
گروه بویایی شرقی (Oriental olfactory Group)
این گروه با بوی غالب کهربا به لطف بوی گرم و فریبنده اش در دسته ای مجزا قرار گرفته است. بوی سرشار آن شامل مواد مست کننده و تند از قبیل مشک، وانیل، چوب و صمغ مناطق گرمسیر، که معمولا با ادویه و گلهای گرمسیری همراه است، می باشد. زیرمجموعه های دسته شرقی :
- وانیلی (Oriental Vanilla)
- ادویه ای (Oriental Spicy)
- چوبی (Oriental Woody)
- گلی (Oriental Floral)
- سرخس گونه «شرقی فوژه» (Oriental Fougere)
گروه بویایی چوبی (Woody olfactory Group)
ترکیبات باشکوه نوتهای جنگلی در دل یک عطر، تکیه بر پایه نت های چوبی دارد. بوی گرم و اسرار آمیز چوب صندل، بوی تند و خشک سرو و خس خس و گونه صمغی گرمسیری ملایم که اغلب با نوتهای مرکبات و آروماتیک همراه می شوند. زیر مجموعه های دسته چوبی :
- معطر (Woody Aromatic)
- ادویه ای (Woody Spicy)
- مشک گلی (Woody Floral Musk)
- چایپر (Woody Chypre)
- آبزی یا دریایی (Woody Aquatic)
- گلی (Woody Floral)
- میوه ای (Woody Fruity)
- وانیلی (Woody Vanilla)
در مقاله بعدی با هر گروه بویایی بیشتر آشنا شوید.
